مفصل شانه توسط یک کپسول قوی احاطه شده که تاندونها و عضلات آن را میپوشانند. شانه یخ زده زمانی اتفاق میافتد که این کپسول ضخیم، سفت و ملتهب شود. این مشکل مانع از حرکت شانه میشود و ممکن است فقط در یک یا هر دو شانه رخ دهد. از هر ۱۰۰ نفر، حداکثر پنج نفر در مقطعی از زندگی خود به شانه یخ زده مبتلا میشوند. احتمال ابتلا به این عارضه بین سنین ۴۰ تا ۷۰ سال بیشتر بوده و در زنان کمی بیشتر از مردان شایع است. در این بررسی از کلینیک دکتر نادری افشار در مورد نحوه علائم، تشخیص و نحوه درمان کپسولیت چسبنده یا شانه یخ زده صحبت میکنیم.
شانه یخ زده چیست؟
شانه یخ زده که با نام کپسولیت چسبنده یا انقباض شانه نیز شناخته میشود، وضعیتی است که در آن غشای سینوویال (بافت نرمی که یک کپسول محافظ در اطراف مفصل شانه تشکیل میدهد) متورم، ضخیم و منقبض میشود. بافت اسکار تشکیل میشود و فضای کمتری برای حرکت بازو باقی میگذارد. این موضوع باعث درد و محدودیت حرکت در شانه میشود.
توجه داشته باشید که علت این بیماری ناشناخته است، اما اغلب در افرادی رخ میدهد که اختلالات التهابی دیگری دارند. افراد دیگر پس از آسیب یا دوره بی حرکتی، مانند پس از سقوط یا جراحی آسیب زا، دچار شانه یخ زده میشوند.
علائم شانه یخ زده چیست؟
علائم اولیه شامل درد غیرمنتظره شانه و مشکل در بالا بردن بازو بالای سر یا در سراسر بدن است. معمولاً فقط یک شانه تحت تأثیر قرار میگیرد، اما حدود یک سوم بیماران علائم را در هر دو شانه تجربه میکنند. اگر این علائم را تجربه کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. در صورت عدم درمان، این وضعیت بدتر میشود و میتواند دو سال یا بیشتر طول بکشد. همچنین طیف کامل علائم ممکن است در طول حدود دو سال بروز کند، اما علائم اولیه شامل موارد زیر هستند:
- درد در شانه، به ویژه درد غیرمنتظره (زمانی که هیچ آسیب شناخته شدهای وجود ندارد)
- مشکل در بلند کردن دست بالای سر
- مشکل در دراز کردن دست در سراسر بدن یا رساندن آن به پشت
چهار مرحله شانه یخ زده
به طور معمول، علائم فوق در چهار مرحله زیر در حدود ۲۴ ماه ظاهر میشوند:
- ماههای یک تا ۳: درد شانه، اغلب در شب بدتر میشود و باعث میشود حرکت بازوی خود را محدود کنید.
- ماههای ۴ تا ۹: مرحله سفتی پیشرونده که در آن درد ادامه دارد (اگرچه ممکن است کاهش یابد) اما شما کاهش توانایی حرکت صحیح شانه خود را دارید.
- ماههای ۱۰ تا ۱۴: مرحلهای که در آن شانه سفت است، اما وقتی آن را حرکت نمی دهید دیگر درد ندارد.
- ماههای ۱۵ تا ۲۴: مرحلهای است که در آن توانایی حرکت شانه شما به تدریج بازمی گردد.
علت اصلی شانه یخ زده
شانه یخ زده یک فرآیند التهابی است که معمولاً به طور غیرمنتظره و بدون علت شناخته شدهای ظاهر میشود. با این حال، عوامل خاصی وجود دارند که برخی افراد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به شانه یخ زده قرار میدهند، از جمله شواهدی که نشان میدهند برخی افراد از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به آن هستند.
چه کسانی مستعد ابتلا به شانه یخ زده است؟
افرادی که بیماری تیروئید، دیابت، بیماری خودایمنی، سکته مغزی، حمله قلبی یا بی حرکتی طولانی مدت دارند نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به شانه یخ زده هستند. اکثر بیماران بین ۴۰ تا ۶۵ سال سن دارند و زنان بیشتر از مردان تحت تاثیر قرار میگیرند. با این حال، گاهی اوقات، مردان و زنان جوانتر بدون هیچ یک از عوامل خطر فوق به شانه یخ زده مبتلا میشوند.
نحوه تشخیص شانه یخ زده
پزشک شما سابقه پزشکی شما را بررسی می کند، از شما میخواهد علائم خود را شرح دهید و معاینه فیزیکی انجام میدهد، از جمله آزمایش دامنه حرکتی شما. سفتی مرتبط با شانه یخ زده میتواند این کار را دشوار کند، بسته به اینکه در آن زمان در کدام مرحله از بیماری هستید. اغلب برای تایید تشخیص و تمایز این عارضه از سایر بیماریهایی که علائم مشابهی دارند، مانند آرتروز شانه یا تاندونیت کلسیفیه، به تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) نیاز است. تصویربرداری رزونانس مغناطیس ضخیم شدن کپسول مفصلی را نشان میدهد.
درمان شانه یخ زده غیرجراحی
هدف از درمان، کاهش التهاب زمینهای و جلوگیری از سفت شدن شانه است. درمان غیرجراحی اولین گزینه است و در صورتی موثر خواهد بود که تشخیص زودهنگام انجام شود. درمان غیر جراحی معمولاً ترکیبی از فیزیوتراپی و دارو است. در ادامه به این روشها اشاره میکنیم:
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یک روش درمانی مهم برای شانه یخ زده است. معمولاً یک دوره اولیه فیزیوتراپی به مدت شش هفته خواهید داشت. در صورت مفید بودن، این دوره ممکن است طولانیتر شود. یک فیزیوتراپیست میتواند در مورد نحوه مدیریت علائم شما مشاوره دهد. این شامل نحوه تغییر فعالیتهای معمول شما برای کاهش هرگونه درد است.
همچنین فیزیوتراپی ممکن است طیف وسیعی از درمانها را به صورت زیر شامل شود:
- ورزش کردن: فیزیوتراپیست شما تمریناتی را برای انجام در خانه به شما نشان میدهد. این تمرینات به کاهش درد و بهبود عملکرد و حرکت شانه یخ زده شما کمک میکنند.
- درمان دستی (موبیلیزاسیون): این زمانی است که فیزیوتراپیست شما مفصل شانه شما را به روش خاصی حرکت میدهد تا به تسکین هرگونه درد یا سفتی کمک کند. همچنین ممکن است به بازیابی حرکت طبیعی کمک کند.
- دیاترمی موج کوتاه (SWD) یا دیاترمی موج کوتاه پالسی (PSWD): این روشهای درمانی از فرکانس رادیویی برای گرم کردن بافتهای شانه شما استفاده میکنند. این روش ممکن است به هرگونه سفتی یا درد کمک کند. فیزیوتراپیست همچنین ممکن است بتواند برخی از درمانهای دیگر ذکر شده در زیر را ارائه دهد.
طب سوزنی
هدف طب سوزنی کمک به درد شانه یخ زده است. این یک درمان مکمل است که شامل قرار دادن سوزن در پوست شما میشود. برای شانه یخ زده، برخی از این سوزنها در نزدیکی شانه شما قرار میگیرند. سوزنها ممکن است فقط برای جلسه درمان در پوست شما باقی بمانند. گاهی اوقات آنها یا با دست یا با پالسهای الکتریکی کوچک تحریک میشوند.
فیزیوتراپیست شما ممکن است طب سوزنی را ارائه دهد. شواهد کافی برای اثبات اینکه آیا این روش برای شانه یخ زده مؤثر است یا خیر، وجود ندارد، اما برخی افراد آن را مفید میدانند. از فیزیوتراپیست خود در مورد آن بیشتر بپرسید تا به شما در تصمیمگیری برای امتحان کردن آن کمک کند.
دارو درمانی
پزشک شما همچنین ممکن است داروهای ضدالتهاب خوراکی، داروهای مسکن، تزریق کورتیکواستروئید یا ترکیبی از این داروها را تجویز کند. تزریق استروئید به خصوص در مراحل اولیه شانه یخ زده مفید است و درد شما را تسکین داده و دامنه حرکتی شانه شما را بهبود میبخشد. این تزریقات اغلب تحت هدایت تصویربرداری با استفاده از سونوگرافی یا اشعه ایکس انجام میشوند تا از تزریق دقیق در مفصل شانه مطمئن شد.
درمان شانه یخ زده با جراحی
اگر درمانهای غیر جراحی برای فرد مبتلا به کپسولیت چسبنده تسکین دهنده نباشند، روشهای جراحی زیر در دستور کار قرار میگیرند:
مانیپولاسیون تحت بیهوشی
این روش که با نام مانیپولاسیون بسته نیز شناخته میشود، یک روش غیرتهاجمی است که هیچ برشی ندارد. بیمار تحت بی حسی موضعی قرار میگیرد و جراح شانه آسیب دیده را در تمام دامنه حرکتی آن حرکت میدهد. این کار بافت اسکار را میشکند تا تحرک شانه بهبود یابد.
هیدرودیلاسیون
این روش که گاهی اوقات اتساع کپسولی، هیدروپلاستی، اتساع هیدرولیکی، هیدرودیستانسیون یا آرتروگرافی اتساع نیز نامیده میشود، شامل تزریق محلول نمکی به داخل کپسول مفصل گلنوهومرال است. این روش تا زمانی انجام میشود که بافت اسکاری که باعث سفتی شده است را از بین ببرد. هیدرودیلاسیون در بیمارانی انجام میشود که به مرحله 2 شانه یخ زده رسیدهاند.
آزادسازی کپسول با آرتروسکوپی
این نوع آرتروسکوپی شانه که معمولاً روی بیمارانی که در مرحله دوم یا سوم کپسولیت چسبنده هستند انجام میشود، بافت اسکار را با جراحی آزاد میکند. این عمل گاهی اوقات تحت بیهوشی انجام میشود.
مدت زمان بهبودی پس از جراحی شانه یخ زده چقدر است؟
فیزیوتراپی تقریباً بلافاصله شروع میشود تا بافت اسکار دوباره تشکیل نشود. در طول شش هفته اول پس از جراحی، تمرکز زیادی بر بازیابی دامنه حرکتی وجود دارد.
سپس درمان به سمت تقویت پیش میرود و حدود سه ماه پس از جراحی، با فرض اینکه دامنه حرکتی و قدرت بدنی تقریباً طبیعی باشند، بیماران به تدریج به ورزش باز میگردند.
فیزیوتراپی برای بهبودی شما پس از جراحی مهم است. فیزیوتراپیست شما تمریناتی را تجویز میکند که به شما کمک میکنند تا دامنه حرکتی بهتری بدست آورید.
جراحی شانه یخ زده چقدر موفقیت آمیز است؟
هنگامی که درمانهای محافظه کارانه و غیر جراحی شکست میخورند، جراحی میتواند در بازیابی دامنه حرکتی کامل بسیار موفق باشد.
درمان شانه یخ زده در کلینیک دکتر نادری افشار
در کلینیک دکتر نادری افشار، درمان شانه یخ زده با رویکردی تخصصی و بر اساس شدت علائم شما انجام میشود. در این مرکز، ابتدا با معاینه دقیق و تصویربرداری، میزان التهاب و محدودیت حرکتی شانه ارزیابی خواهد شد. سپس با استفاده از روشهای غیرجراحی و جراحی، درد و خشکی شانه به تدریج برطرف میشود. هدف دکتر نادری افشار بازگرداندن دامنه حرکتی شانه و بهبود عملکرد روزمره شما با حداقل درد و در کوتاهترین زمان ممکن است. برای مشاوره تخصصی و رزرو نوبت با کلینیک تماس بگیرید.
