وقتی مشکلات ستون فقرات به جایی می رسد که دیگر نمی توان با قرص و فیزیوتراپی از شر آنها خلاص شد، گزینه ای مؤثر به نام جراحی لامینکتومی ستون فقرات مطرح می شود.
جراحی لامینکتومی ستون فقرات، برخلاف تصور رایج، عمل سختی نیست و در واقع، یکی از رایج ترین جراحی های ستون فقرات برای درمان تنگی کانال نخاعی محسوب می شود. میزان موفقیت این عمل چشمگیر است؛ تا جایی که حدود ۹۰ درصد بیماران پس از آن کاهش چشمگیری در دردهای خود تجربه می کنند و رضایت بالایی از نتیجه دارند.
در ادامه این مقاله، نگاهی جامع، به جراحی لامینکتومی ستون فقرات و عوارض ناشی از آن خواهیم پرداخت. همچنین شما را با یکی از پزشکان برجسته این حوزه در ایران آشنا خواهیم کرد، با ما همراه باشید.
عمل جراحی لامینکتومی چیست؟
برای بسیاری از افراد این سوال پیش می آید که لامینکتومی یعنی چه؟ لامینکتومی یک عمل جراحی ستون فقرات است که در آن بخشی یا تمام لامینا، یعنی قسمت پشتی مهره ها، برداشته می شود تا فضای بیشتری در کانال نخاعی ایجاد شود و فشار وارد بر نخاع و ریشه های عصبی کاهش پیدا کند. این فشار معمولاً به دلیل تنگی کانال نخاعی، بیرون زدگی دیسک، لغزش مهره یا ضخیم شدن رباط ها به وجود می آید و می تواند باعث درد کمر، تیرکشیدن پا یا دست، بی حسی و ضعف عضلانی شود.
عمل جراحی لامینکتومی ستون فقرات زمانی انجام می شود که درمان های غیرجراحی مثل فیزیوتراپی، دارو یا تزریق ها تأثیری نداشته باشند یا علائم بیمار شدید و رو به وخامت باشد.
تنگی کانال نخاعی و نقش عمل لامینکتومی در درمان آن
اگر کانال نخاعی را به شکل یک خانه تصور کنیم، لامینا سقف خانه است، کف خانه را مهره ها و دیوارها را پدیکل ها می سازند. در اثر فرسایش و پیری طبیعی ستون فقرات، بافت های نرم ضخیم می شوند و خارهای استخوانی ایجاد می شوند که به فضای کانال فشار می آورند. این حالت باعث تنگ شدن کانال کمری می شود.
علائم تنگی کانال نخاعی در کمر، می تواند شامل کمردرد، پا درد، ضعف عضلات و تغییر در حس باشد. با عمل جراحی لامینکتومی، بافت های متورم برداشته می شوند تا کانال بازتر شود و اعصاب دوباره به حالت طبیعی برگردند.
بیماران معمولاً ابتدا روش های غیرجراحی مثل فیزیوتراپی، دارو یا تزریق را امتحان می کند. اما اگر این روش ها نتیجه ندهد یا علائم شدیدتر شود، جراحی بهترین گزینه است.
چه افرادی نیاز به عمل جراحی لامینکتومی دارند؟
اگر دچار مشکلاتی مثل کمردرد مزمن، درد سیاتیکی، ضعف عضلات، بی حسی اندام ها یا مشکلاتی در کنترل ادرار و مدفوع روبه رو هستید، ممکن است عمل لامینکتومی کمری برای شما گزینه مناسبی باشد. همچنین افراد با مشکلات زیر نیز کاندیدای عمل جراحی لامینکتومی ستون فقرات انجام دهند:
- اسپوندیلیت آنکیلوزان: بیماری التهابی مزمنی است که ممکن است باعث چسبیدن مهره ها به یکدیگر شود و در نتیجه، ستون فقرات سفت و خمیده شود. با اینکه درمان قطعی ندارد، لامینکتومی می تواند به کاهش فشار و تسکین علائم کمک کند.
- دیسک بیرون زده (فتق دیسک): زمانی که محتویات داخلی دیسک از جای خود خارج می شود و به اعصاب فشار وارد می کند. در چنین حالتی، برداشتن لامینا می تواند فشار را کم کند و به جراح امکان دسترسی بهتر به دیسک را بدهد.
- تومور خوش خیم نخاعی: اگر تومور در کانال نخاعی وجود داشته باشد، گاهی لازم است لامینا برداشته شود تا جراح بتواند به توده دسترسی پیدا کرده و آن را خارج کند.
تفاوت لامینکتومی و دیسککتومی چیست؟
دیسککتومی (Discectomy) و لامینکتومی هر دو از جراحی های ستون فقرات هستند، اما تفاوت اصلی آن ها در ناحیه ای است که عمل بر روی آن انجام می شود. در دیسککتومی، جراح بخش بیرون زده یا آسیب دیده دیسک بین مهره ای را که باعث فشار بر اعصاب یا نخاع شده است، برمی دارد. این روش معمولاً برای درمان دیسک کمر یا گردن به کار می رود. در دیسک کمر یا گردن، فرد دچار درد، ضعف یا بی حسی در پاها و دست ها می شود.
از سوی دیگر، لامینکتومی بر روی مهره ها انجام می شود. در این عمل، بخشی از مهره به نام “لامینا” که پشت کانال نخاعی قرار دارد، برداشته می شود. این روش بیشتر برای بیمارانی که دچار تنگی کانال نخاعی یا زائده های استخوانی ناشی از آرتروز هستند، توصیه می شود.
به طور خلاصه، اگر مشکل از دیسک بین مهره ای باشد، دیسککتومی انتخاب می شود؛ و اگر مشکل از بخش استخوانی مهره ها و تنگی کانال نخاعی ناشی شود، لامینکتومی گزینه مناسب تری است. هر دو عمل با هدف کاهش فشار روی اعصاب و بهبود کیفیت زندگی بیمار انجام می شوند، اما ناحیه هدف و علت اصلی عمل متفاوت است.
آیا عمل جراحی لامینکتومی ستون فقرات نیاز به بیهوشی دارد؟
در بیشتر موارد، لامینکتومی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود؛ یعنی شما در طول جراحی کاملاً خواب هستید. اما گاهی اوقات ممکن است این عمل تحت ب
ی حسی نخاعی انجام شود؛ در این صورت، بیمار بیدار است اما از کمر به پایین هیچ حسی ندارد. روش های جدیدی نیز در حال توسعه هستند که امکان انجام لامینکتومی را به صورت سرپایی و تحت بی حسی موضعی فراهم می کنند. پزشک شما پیش از عمل درباره بهترین گزینه با شما مشاوره خواهد کرد.
آیا بعد از جراحی لامینکتومی ستون فقرات دچار درد خواهیم شد؟
مثل هر عمل دیگری، بعد از لامینکتومی هم ممکن است احساس درد کنید، اما این درد با دارو کنترل می شود و به مرور بهتر می گردد. نکته جالب ماجرا این است، بیشتر بیماران متوجه می شوند که درد ناشی از مشکلات ستون فقرات، بلافاصله بعد از عمل، به طور چشمگیری کاهش یافته است.
همچنین جراحی لامینکتومی ستون فقرات نسبت به بسیاری از جراحی های دیگر ستون فقرات ساده تر و زمان بیهوشی آن کمتر است و در بعضی موارد حتی می توان آن را به صورت سرپایی انجام داد.
جراحی لامینکتومی ستون فقرات به چه صورت انجام می گیرد؟
جراحی لامینکتومی ستون فقرات به طور کلی به دو شکل اصلی انجام می شود و انتخاب هر روش بستگی به شرایط بیمار، شدت مشکل و تصمیم جراح دارد.
- جراحی باز
جراح یک برش در ناحیه میانی کمر ایجاد می کند. پس از باز کردن پوست و بافت های اطراف، عضلات ستون فقرات به آرامی کنار زده می شوند تا استخوان لامینا کاملاً نمایان شود. سپس جراح با دقت بخش مورد نظر از لامینا را برمی دارد تا فضای بیشتری برای نخاع و اعصاب ایجاد شود و فشار از روی آنها برداشته شود.
این روش فضای کاری وسیع تری در اختیار جراح قرار می دهد، اما معمولاً آسیب عضلانی بیشتری نسبت به روش های جدیدتر ایجاد می کند و به همین دلیل دوران نقاهت کمی طولانی تر خواهد بود.
- جراحی با روش Minimally Invasive
در این روش برش جراحی بسیار کوچک تر و معمولاً بین ۲ تا ۳ سانتی متر است. در این جراحی به جای کنار زدن عضلات، از ابزارهای ویژه مانند لوله رترکتور یا آندوسکوپ استفاده می شود تا مسیر باریک و دقیقی برای دسترسی به لامینا ایجاد شود. سپس جراح از طریق همین مسیر کوچک، لامینا یا بخشی از آن را برمی دارد و فشار از روی عصب ها کاهش پیدا می کند.
در بعضی موارد امکان برداشتن کل لامینا هم از همین برش کوچک وجود دارد. این روش معمولاً درد و خونریزی کمتری دارد و به بیمار کمک می کند سریع تر به فعالیت های روزمره بازگردد.
عوارض بعد از عمل لامینکتومی
جراحی لامینکتومی کمری معمولاً بی خطر است، اما مثل هر عمل جراحی دیگری، ممکن است عوارضی هم داشته باشند؛ هرچند خیلی رایج نیستند. از جمله عوارض بعد از عمل لامینکتومی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تشکیل لخته خون
- بروز عفونت
- آسیب دیدن ریشه های عصبی
- خونریزی
- عوارض مربوط به بیهوشی عمومی
- واکنش بدن نسبت به داروها
قبل از تصمیم گیری برای این جراحی، حتماً درباره سوابق پزشکی و سبک زندگی اتان با پزشک مشورت کنید تا بتوان خطرات احتمالی را کاهش دهید. یکی از برجسته ترین پزشکانی که این جراحی را با مهارت و دقت بالا در ایران انجام می دهد، دکتر پویان نادری افشار است. ایشان جراح باتجربه ای هستند که در درمان طیف وسیعی از مشکلات ارتوپدی، از دردهای ستون فقرات و دیسک کمر گرفته تا آسیب های مفصلی و استخوانی و …، تخصص دارند.
دکتر نادری افشار بیماران خود را در اصفهان و در کلینیک درد ویزیت می کند و تمرکز اصلی این پزشک بر درمان های غیرجراحی و جراحی برای کاهش و کنترل دردهای مزمن و حاد است.
مراقبت های بعد از عمل لامینکتومی کمر
بسته به شرایط، ممکن است بعد از عمل جراحی لامینکتومی ستون فقرات نیاز باشد یک یا چند روز در بیمارستان بستری بمانید. در بیشتر موارد، همان شب پس از جراحی می توانید از تخت بلند شوید و کمی راه بروید. درد شما با دارو کنترل خواهد شد تا بتوانید به فعالیت ها و تمرینات لازم ادامه دهید. ممکن است یک برنامه تمرینی خاص برای دوران بستری و پس از ترخیص به شما داده شود.
پس از بازگشت به خانه، تمیز و خشک نگه داشتن محل بخیه بسیار مهم است. پزشک تان نحوه دقیق حمام کردن را به شما آموزش خواهد داد. بعد از این عمل از مصرف آسپرین یا مسکن هایی که ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهند خودداری نمایید، مگر اینکه پزشک مصرف آن ها را تأیید کرده باشد.
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، سریعاً پزشک خود را مطلع کنید:
- تب
- قرمزی، تورم، خونریزی یا ترشح از محل جراحی
- افزایش درد در اطراف محل بخیه
- بی حسی در پاها، کمر یا باسن
- مشکل در ادرار یا بی اختیاری ادرار یا مدفوع
تا زمانی که پزشک اجازه نداده، از رانندگی پرهیز کنید. همچنین از خم شدن برای برداشتن اشیا یا قوس دادن بیش از حد به کمر خودداری نمایید.
میزان موفقیت عمل لامینکتومی کمری چقدر است؟
بر اساس آمارها، نرخ موفقیت کلی این جراحی حدود ۹۰ درصد است؛ یعنی بیشتر بیماران پس از انجام آن کاهش چشم گیری در درد خود تجربه می کنند. همچنین 80 درصد بیماران از نتیجه جراحی رضایت کامل دارند. البته، در برخی موارد، ممکن است طی پنج سال نخست پس از عمل، نیاز به جراحی مجدد وجود داشته باشد.
با وجود این، لامینکتومی کمری همچنان به عنوان محبوب ترین و مؤثرترین گزینه جراحی برای درمان تنگی کانال نخاعی مطرح است و انتخاب بسیاری از جراحان در سراسر جهان به شمار می آید.
عمل جراحی موفقیت آمیز لامینکتومی با دکتر نادری افشار
جراحی لامینکتومی ستون فقرات، راهکاری علمی و مؤثر برای افرادی است که با دردهای مزمن ستون فقرات، بی حسی اندام ها و ضعف عضلانی مواجه اند. زمانی که درمان های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی یا دارو دیگر جوابگو نیستند، لامینکتومی می تواند با کاهش فشار روی اعصاب نخاعی، تحولی اساسی در زندگی فرد ایجاد کند.
اما نکته کلیدی در موفقیت این جراحی، انتخاب پزشک مناسب است. دکتر پویان نادری افشار، جراح و متخصص درمان های پیشرفته ستون فقرات، یکی از برجسته ترین جراحان این حوزه در ایران به شمار می رود. ایشان با سابقه ای درخشان در انجام جراحی های دقیق و بی عارضه، در اصفهان و در کلینیک درد به بیماران خدمات ارائه می دهد.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان با دردهای مزمن ستون فقرات دست وپنجه نرم می کنید، همین حالا می توانید با مطب دکتر نادری افشار تماس بگیرید و برای یک مشاوره تخصصی وقت بگیرید.
